Page 186 - VKBP2
P. 186

ïîëíîñòüþ, äî òëà, íàïðî÷ü èõ óíè÷òîæó. Ñîâðåìåííîå “äî                äèìî, è ðàíåå, êàê ýòî óïîìèíàåòñÿ âî Âëåñêíèãå) ïî-ðóññêè
òëà” êàê ðàç è åñòü áóêâàëüíî “äî äíà”, “äî íèçà”.                     íàçûâàëîñü Ðóññêèì ìîðåì. Àðàáñêèå è äð. âîñòî÷íûå ãåî-
1511 êìîòà – æ. ð. ïîëå; íàäåë; óäåë. Âîçìîæíî òàêæå, ÷òî ýòî          ãðàôû íàçûâàëè Ðóññêèì ìîðåì òàêæå è Àçîâñêîå ìîðå. Â
ñëîâî ìîæåò îçíà÷àòü “âîéñêî”, íî â ïîäàâëÿþùåì ÷èñëå                  Ñîôèéñêîé I ëåòîïèñè ïîä 1471 ã. Ðóññêèì ìîðåì îáîçíà÷å-
ñëó÷àåâ èñïîëüçîâàíèÿ ýòîãî ñëîâà (òæ. êìåòü, êìûòå, êìåòü)            íî òàêæå îçåðî Èëüìåíü.
îíî èìååò ñìûñë “ïîëå”.                                                1521 ñïîëåíñòâà – ñîþçà; îáúåäèíåíèÿ (ñð. ïîëüñê. spo³eczeñstwo
1512 ïåðñòå – 1. èì., îáù. ï. æ. ð. åä. ÷. ïåðñòü; ïðàõ ◊ äî ïåðñòå –  îáùåñòâî, îáùåñòâåííîñòü; spo³em âìåñòå, ñîîáùà; zespoliæ œiê
ñ ïåðñòüþ, ïðàõîì.                                                     ñïëîòèòüñÿ, ñîìêíóòüñÿ, îáúåäèíèòüñÿ; ÷åøñê. spoleèenstvi ñî-
1513 Êàêîé ñìûñë èìååò çäåñü ñëîâî áëèæå, äîãàäàòüñÿ ïîêà íå           îáùåñòâî; spoleèenstvo îáùåñòâî; spoleènost îáùåñòâî, òîâàðè-
óäàëîñü. Âîçìîæíî, èìååòñÿ â âèäó, ÷òî óäåë èõ áóäåò áëè-              ùåñòâî, êîìïàíèÿ; spoleèný îáùèé, ñîâìåñòíûé). Ä.Ä. ïåðå-
æå ê ïåðñòè/ ïðàõó.                                                    âîäèò: “÷òî ñòàðàÿ çåìëÿ íàøà – ñîþçà àíòîâ”, íî, âî-ïåð-
1514 Ä. Äóäêî ïðèñîåäèíÿåò ýòî ñëîâî ê ïðåäûäóùåìó è ïîëó-             âûõ, â äàííîì ôðàãìåíòå èñõîäíîãî òåêñòà îòñóòñòâóåò ãëà-
÷àåò: “ñëîâíî çåìëÿ, ïðåâðàùåííàÿ â ãðÿçü çâåðÿìè”; êðîìå              ãîë-ñâÿçêà, à ïîýòîìó óêàçàííûé ïåðåâîä íåâîçìîæåí, âî-
òîãî, ÷òî â èñõîäíîì òåêñòå íåò ñëîâà, êîòîðîå ìîæíî áûëî              âòîðûõ æå, ñìûñë çäåñü òîò, ÷òî àâòîð îáðàùàåòñÿ ê ñëóøà-
áû ïîíÿòü êàê “ïðåâðàùåííûé”, íåïîíÿòíî âîîáùå, ÷òî ýòî                òåëÿì ñ ââîäíûìè ñëîâàìè: “ÿ ñêàçàë âàì, à ìû è ñàìè çíà-
ìîãëî áû, ïî ìíåíèþ Ä.Ä., îçíà÷àòü – à âåäü âïîëíå î÷åâèä-             åì, åùå îò âðåìåí ñòàðûõ çåìåëü ñîþçà Àíòñêîãî”, çàòåì ïî-
íî, ÷òî äàëåå èäåò ñðàâíèòåëüíàÿ êîíñòðóêöèÿ, ñîîòíîñÿùà-              ÿñíÿåò, ïî÷åìó Ðóñà ïðåáóäåò æàæäóùåé – è óæ ïîñëå âñåãî
ÿñÿ èìåííî ñî ñëîâîì “çâåðÿìè”.                                        ýòîãî ïðèâîäèò ñâîþ ïðÿìóþ ðå÷ü (â äàííîì ïåðåâîäå – âòî-
1515 ñìðàäå – âèí. ï. ìí. ÷. âîíü; ñìðàä.                              ðîé àáçàö).
1516 Êîíå÷íî, ìîæíî áûëî áû óïîòðåáèòü è âûðàæåíèå “ñêà-               1522 çà – 3. â ñî÷åòàíèè ñ ïðèëàã. èëè íàðå÷. äëÿ îáîçíà÷åíèÿ
çàíî áóäåò î íèõ”, íî çäåñü êîíòåêñò ïîäðàçóìåâàåò íåî-                ÷ðåçìåðíîñòè êà÷åñòâà ÷åðåñ÷óð, ñëèøêîì; ïîëüñê. za du¿o
äíîêðàòíîñòü äåéñòâèÿ.                                                 ñëèøêîì ìíîãî). Ä.Ä. ïåðåâîäèò: “èç-çà ìíîãîé êðîâè”.
1517 êîâàùåòü – ïåðô. ô. 3 ë. åä. ÷. êîâàë/ êóåò/ áóäåò êîâàòü.        1523 èåñòå (ãë.-ñâÿçêà íàñò. âð. 3 ë. åä. ÷. åñòü; èìååòñÿ; íàõî-
1518 òàêîâà – 1. ìí. ÷. òàêîâûå 2. ñîáèðàò. òàêîâîå, ~àÿ 3.            äèòñÿ; ñóùåñòâóåò) … ëèòå (ïðè÷. ñòðàä. ïð. âð. åä. ÷., îò ãë.
íàðå÷. òàê; òàêèì îáðàçîì; òàêîâî; ñì. òæ. òàêîâå, òàêúâà.             *ëèòè, (ïðî)ëèòî). Ä.Ä. ñëîâî èåñòå îòáðàñûâàåò.
1519 Íåñîãëàñîâàííîñòü â ÷èñëå ñî ñêàçóåìûì (áÿ), ÷òî âñòðå-           1524 Ò.å. ïî (ñîãëàñíî) åå (ðäÿíîé êðîâè – ðóäû) íàçâàíèþ.
÷àåòñÿ â òåêñòàõ ÂÊ.                                                   1525 ðóñà – 1. ðóñàÿ; âîçì. Ðóññêàÿ ◊ ïî íèå – ïî íåé (åå, êðîâè
1520 Ä.Ä. ïåðåâîäèò òàê æå, “Ñèíåå ìîðå”, è ïîÿñíÿåò â êîì-            ðäÿíîé, íàçâàíèþ) ðóñà áóäåøåòü, ÿêî ðóäó ëèàõîìü – ðóñàÿ (âîçì.,
ìåíòàðèÿõ: “×åðíîå ìîðå (ó ñêèôîâ Àõøàéíà – “òåìíî-ñè-                 ðóññêàÿ) áóäåò, ïîòîìó êàê ðäÿíóþ (êðîâü) (ìû) (ïðî)ëèëè.
íåå”, îòêóäà ãðå÷åñêîå “Ïîíò Ýâêñèíñêèé”)”. Â.À. Íèêîíîâ               1526 áóäåøåòü – ïåðô. ô. 3 ë. åä. ÷. áûëà/ åñòü/ áóäåò.
(Êðàòêèé òîïîíèìè÷åñêèé ñëîâàðü – Ì., 1966) ïèøåò, ÷òî                 1527 ðóäó – ðäÿíóþ; àëóþ (ñð. ïîëüñê. rudy ðûæèé; rudzik ìàëè-
Àçîâñêîå ìîðå ðóññêèå â ñðåäíèå âåêà íàçûâàëè Ñóðîæñêèì                íîâêà; ÷åøñê. rudý êðàñíûé) – çàìåíÿþùèé ýïèòåò êðîâè,
è Ñèíèì ìîðåì. (Íî â äîù. 21 íà ìîðèå ñóðüñòèåì è ñûíèåì – íà ìîðå     ïîýòîìó ñëîâî ðóäó çäåñü ïåðåâîäèòñÿ íå ïðèëîæåíèåì, êàê â
Ñóðüñêîì è Ñèíåì, ò.å. îòäåëüíî Ñóðüñêîå è îòäåëüíî Ñèíåå.)            èñõîäíîì òåêñòå, à îïðåäåëåíèåì-ïðèëàãàòåëüíûì.
Íèêîíîâ æå ñîîáùàåò, ÷òî ñëîâî “Àõøàåíà” îçíà÷àåò “Òåì-                1528 Ä.Ä. ïèøåò: “óòîëÿÿ åå æàæäó äî êîíöà”, íî âæûæåíüþ
íîå” (à íå “òåìíî-ñèíåå”) è ýòèì ñëîâîì äðåâíèå èðàíöû (à              <âîçì. âì. *âæûæäåíÿ> – ïðè÷. ñòðàä. íàñò. âð. åä. ÷. òâîð.
íå ñêèôû) íàçûâàëè ×åðíîå ìîðå, êîòîðîå â IX–XIII (è, âè-              ï. æàæäóùåé; êðîìå òîãî, â èñõîäíîì òåêñòå íåò ñëîâà, êîòî-
                                                                       ðîå ìîæíî ïîíÿòü êàê “óòîëÿÿ”.
368
                                                                                                                                                                   369
   181   182   183   184   185   186   187   188   189   190   191